path: root/runtime/tutor/tutor.eo

==============================================================================
=  B o n v e n o n   al   la   I n s t r u i l o  de  V I M  -  Versio 1.7   =
==============================================================================

   Vim estas tre potenca redaktilo, kiu havas multajn komandojn, tro da ili
   por �ion klarigi en instruilo kiel �i tiu. �i tiu instruilo estas
   fasonita por priskribi sufi�ajn komandojn, por ke vi kapablu uzi Vim
   kun sufi�a facileco.

   La tempo bezonata por plenumi la kurson estas 25-30 minutoj, kaj dependas
   de kiom da tempo estas uzata por eksperimenti.

   ATENTU:
   La komandoj en la lecionoj �an�os la tekston. Kopiu tiun �i dosieron
   por ekzerci vin (se vi lan�is "vimtutor", tiam estas jam kopio).

   Gravas memori, ke �i tiu instruilo estas organizata por instrui per
   la uzo. Tio signifas, ke vi devas plenumi la komandojn por bone lerni
   ilin. Se vi nur legas la tekston, vi forgesos la komandojn!

   Nun, certigu, ke la majuskla baskulo NE estas en re�imo majuskla,
   kaj premu la klavon  j  sufi�e da fojoj por movi la kursoron, kaj por
   ke la leciono 1.1 plenigu la ekranon.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                         Leciono 1.1:  MOVI LA KURSORON


  ** Por movi la kursoron, premu la h,j,k,l klavojn kiel montrite. **
         ^
         k        Konsilo: La klavo h estas la plej liva kaj movas liven.
   < h       l >           La klavo l estas la plej dekstra kaj movas dekstren.
         j                 La klavo j aspektas kiel malsuprena sago.
         v
  1. Movu la kursoron sur la ekrano �is kiam vi sentas vin komforta.

  2. Premu la klavon (j) �is kiam �i ripetas.
     Vi nun scias, kiel movi�i al la sekvanta leciono

  3. Uzante la malsuprenan klavon, movi�u al la leciono 1.2.

RIMARKO: Se vi dubas pri tio, kion vi premis, premu <ESK> por reiri al
         la normala re�imo. Tiam repremu la deziratan komandon.

RIMARKO: La klavoj de la kursoro devus anka� funkcii. Sed uzante hjkl,
         vi kapablos movi�i pli rapide post kiam vi kutimi�os.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                           Leciono 1.2:  ELIRI EL VIM


  !! RIMARKO: Anta� ol plenumi iujn subajn pa�ojn ajn, legu la tutan lecionon!!

  1. Premu la klavon <ESK> (por certigi, ke vi estas en normala re�imo).

  2. Tajpu:       :q! <Enenklavo>.
     Tio eliras el la rekdaktilo, SEN konservi la �an�ojn, kiujn vi faris.

  3. Kiam vi vidas la �elinviton, tajpu la komandon kiun vi uzis por eniri
     en �i tiu instruilo. Tio estus:   vimtutor <Enenklavo>

  4. Se vi memoris tiujn pa�ojn kaj sentas vin memfida, plenumu la pa�ojn
     1 �is 3 por eliri kaj reeniri la redaktilon.

RIMARKO: :q! <Enenklavo> eliras sen konservi la �an�ojn, kiujn vi faris.
         Post kelkaj lecionoj, vi lernos kiel konservi la �an�ojn al dosiero.

  5. Movu la kursoron suben �is la leciono 1.3.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                   Leciono 1.3:  REDAKTO DE TEKSTO - FORVI�O


             ** Premu  x  por forvi�i la signon sub la kursoro. **

  1. Movu la kursoron al la suba linio markita per --->.

  2. Por korekti la erarojn, movu la kursoron �is kiam �i estas sur la
     forvi�enda signo.

  3. Premu la klavon  x  por forvi�i la nedeziratan signon.

  4. Ripetu pa�ojn 2 �is 4 �is kiam la frazo estas �usta.


---> La boovinno saaltiss ssur laa luuno.

  5. Post kiam la linio estas �usta, iru al la leciono 1.4

RIMARKO: Trairante la instruilon, ne provu memori, lernu per la uzo.



~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                    Leciono 1.4:  REDAKTO DE TEKSTO - ENMETO


                      ** Premu  i  por enmeti tekston. **

  1. Movu la kursoron al la unua suba linio markita per --->.

  2. Por igi la unuan linion sama kiel la dua, movu la kursoron sur la unuan
     signon post kie la teksto estas enmetenda.

  3. Premu  i  kaj tajpu la bezonatajn aldonojn.

  4. Premu <ESK> kiam la eraroj estas korektitaj por reiri al la normala
     re�imo. Ripetu la pa�ojn 2 �is 4 por korekti la frazon.

---> Mank en �i linio.
---> Mankas teksto en �i tiu linio.

  5. Kiam vi sentas vin komforta pri enmeto de teksto, movi�u al la
     leciono 1.5.



~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                  Leciono 1.5:  REDAKTO DE TEKSTO - POSTALDONO


                    ** Premu  A  por postaldoni tekston. **

  1. Movu la kursoron al la unua suba linio markita per --->.
     Ne gravas sur kiu signo estas la kursoro.

  2. Premu majusklan  A  kaj tajpu la bezonatajn aldonojn.

  3. Post kiam la teksto estas aldonita, premu <ESK> por reiri al la normala
     re�imo.

  4. Movu la kursoron al la dua linio markita per ---> kaj ripetu la
     pa�ojn 2 kaj 3 por korekti la frazon.

---> Mankas teksto el ti
     Mankas teksto el tiu linio.
---> Mankas anka� teks
     Mankas anka� teksto �i tie.

  5 Kiam vi sentas vin komforta pri postaldono de teksto, movi�u al la
    leciono 1.6


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                         Leciono 1.6:  REDAKTI DOSIERON

                ** Uzu  :wq  por konservi dosieron kaj eliri. **

  !! RIMARKO: Anta� ol plenumi iun suban pa�on ajn, legu la tutan lecionon!!

  1. Eliru el la instruilo kiel vi faris en la leciono 1.2:  :q!
     A�, se vi havas atingon al alia terminalo, faru tion, kio sekvas tie.

  2. �e la �elinvito, tajpu �i tiun komandon:  vim tutor <Enenklavo>
     'vim' estas la komando por lan�i la redaktilon Vim, 'tutor' estas la
     dosiernomo de la dosiero, kiun vi volas redakti.  Uzu dosieron, kiu
     �an�eblas.

  3. Enmetu kaj forvi�u tekston, kiel vi lernis en la anta�aj lecionoj.

  4. Konservu la dosieron kun �an�oj kaj eliru el Vim per:  :wq  <Enenklavo>

  5. Se vi eliris el la instruilo vimtutor en pa�o 1, restartigu la instruilon
     vimtutor kaj movi�u suben al la sekvanta resumo.

  6. Post kiam vi legis la suprajn pa�ojn, kaj komprenis ilin: faru ilin.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 1 RESUMO


  1. La kursoro movi�as a� per la sagoklavoj, a� per la klavoj hjkl.
        h (liven)     j (suben)      k (supren)     l (dekstren)

  2. Por lan�i Vim el la �elinvito, tajpu:  vim DOSIERNOMO <Enenklavo>

  3. Por eliri el Vim, tajpu:  <ESK>  :q! <Enenklavo>  por rezigni la �an�ojn

  4. Por forvi�i la signojn �e la pozicio de la kursoro, tajpu:  x

  5. Por enmeti a� postaldoni tekston, tajpu:
          i  tajpu enmetendan tekston        <ESK>
             enmetas tekston anta� la kursoro

          A  tajpu la postaldonendan tekston <ESK>
             postaldonas post la kursoro

RIMARKO: Premo de <ESK> iras al la normala re�imo, a� rezignas la
         nedeziratan a� parte plenumita komando.

Nun da�rigu al la leciono 2.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                        Leciono 2.1: KOMANDOJ DE FORVI�O


                      ** Tajpu  dw  por forvi�i vorton. **

  1. Premu  <ESK>  por certigi, ke vi estas en normala re�imo.

  2. Movu la kursoron al la linio markita per --->.

  3. Movu la kursoron al la komenco de vorto, kiu forvi�endas.

  4. Tajpu   dw   por forvi�i la vorton.

  RIMARKO: La litero  d  aperos en la lasta linio sur la ekrano kiam vi
           tajpas �in. Vim atendas �is kiam vi tajpas  w .  Se vi vidas
           alian signon ol  d  vi tajpis ion mise; premu  <ESK>  kaj
           rekomencu.

---> Estas iuj vortoj kiuj Zamenhof ne devus esti akuzativo en �i tiu frazo.

  5. Ripetu pa�ojn 3 kaj 4 �is kiam la frazo estas �usta kaj movi�u al la
     leciono 2.2.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                     Leciono 2.2: PLIAJ KOMANDOJ DE FORVI�O


               ** Tajpu  d$  por forvi�i la finon de la linio. **

  1. Premu  <ESK>  por certigi, ke vi estas en normala re�imo.

  2. Movu la kursoron sur la suban linion markita per --->.

  3. Movu la kursoron �e la fino de la �usta linio (POST la unua . ).

  4. Tajpu   d$   por forivi�i �is la fino de la linio.

---> Iu tajpis la finon de �i tiu linio dufoje. fino de �i tiu linio dufoje.


  5. Movi�u al la leciono 2.3 por kompreni kio okazas.



~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                     Leciono 2.3: PRI OPERATOROJ KAJ MOVOJ


  Multaj komandoj, kiuj �an�as la tekston, estas faritaj de operatoro kaj
  movo. La formato de komando de forvi�o per la operatoro de forvi�o  d
  estas kiel sekvas:

       d   movo

  Kie:
    d      - estas la operatoro de movo
    movo   - estas tio, pri kio la operatoro operacios (listigita sube)

  Mallonga listo de movoj:
    w - �is la komenco de la sekvanta vorto, krom �ia unua signo.
    e - �is la fino de la nuna vorto, krom la lasta signo.
    $ - �is la fino de la linio, krom la lasta signo.

  Do tajpo de   'de'   forvi�os ekde la kursoro �is la fino de la vorto.

RIMARKO: Premo de nur la movo en Normala re�imo sen operatoro movos
         la kursoron kiel specifite.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                       Leciono 2.4: UZI NOMBRON POR MOVO

             ** Tajpo de nombro anta� movo ripetas �in la�foje. **

  1. Movu la kursoron �e la komenco de la suba linio markita per --->.

  2. Tajpu  2w  por movi la kursoron je du vortoj anta�en.

  3. Tajpu  3e  por movi la kursoron �e la fino de la tria vorto anta�en.

  4. Tajpu  0  (nul) por movi�i �e la komenco de la linio.


  5. Ripetu pa�ojn 2 �is 3 kun malsamaj nombroj.

---> Tio estas nur linio kun vortoj, kie vi povas movi�i.

  6. Movi�u al la leciono 2.5.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                    Leciono 2.5: UZI NOMBRON POR FORVI�I PLI


            ** Tajpo de nombro kun operatoro ripetas �in la�foje. **

  En la kombina�o de la operatoro de forvi�o, kaj movo kiel menciita
  �i-supre, eblas aldoni nombron anta� la movo por pli forvi�i:
        d  nombro   movo

  1. Movu la kursoron �e la unua MAJUSKLA vorto en la linio markita per --->.

  2. Tajpu  d2w  por forvi�i la du MAJUSKLAJN vortojn

  3. Ripetu pa�ojn 1 �is 2 per malsama nombro por forvi�i la sinsekvajn
     MAJUSKLAJN vortojn per unu komando

---> Tiu AB CDE linio FGHI JK LMN OP de vortoj estas Q RS TUV purigita.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                    Leciono 2.6: OPERACII SUR LINIOJ


                   ** Tajpu  dd  por forvi�i tutan linion. **

  Pro la ofteco de forvi�o de tuta linio, la verkisto de Vi decidis, ke
  estus pli facile simple tajpi du d-ojn  por forvi�i linion.

  1. Movu la kursoron sur la duan linion en la suba frazo.
  2. Tajpu  dd  por forvi�i la linion.
  3. Nun movi�u al la kvara linio.
  4. Tajpu   2dd   por forvi�i du liniojn.

---> 1)  Rozoj estas ru�aj,
---> 2)  �limo estas amuza,
---> 3)  Violoj estas bluaj,
---> 4)  Mi havas a�ton,
---> 5)  Horlo�oj diras kioma horo estas,
---> 6)  Sukero estas dol�a,
---> 7)  Kaj tiel vi estas.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                       Leciono 2.7: LA KOMANDO DE MALFARO


 ** Premu u por malfari la lastajn komandojn, U por ripari la tutan linion. **

  1. Movu la kursoron �e la suba linio markita per ---> kaj metu �in sur
     la unuan eraron.
  2. Tajpu  x  por forvi�i la unuan nedeziratan signon.
  3. Nun tajpu  u  por malfari la lastan plenumitan komandon.
  4. �i-foje, riparu �iujn erarojn en la linio kaj �ia originala stato.
  5. Nun tajpu majusklan  U  por igi la linion al �ia anta�a stato.
  6. Nun tajpu  u  kelkfoje por malfari la  U  kaj anta�ajn komandojn.
  7. Nun tajpu CTRL-R (premante la CTRL klavon dum vi premas R) kelkfoje
     por refari la komandojn (malfari la malfarojn).

---> Koorektii la erarojn sur tiuu �i liniio kaj remettu illlin per malfaro.

  8. Tiuj estas tre utilaj komandoj.  Nun movi�u al la leciono 2 RESUMO.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 2 RESUMO


  1. Por forvi�i ekde la kursoro �is la sekvanta vorto, tajpu:    dw
  2. Por forvi�i ekde la kursoro �is la fino de la linio, tajpu:  d$
  3. Por forvi�i tutan linion, tajpu:                             dd

  4. Por ripeti movon, anta�metu nombron:                         2w
  5. La formato de �an�a komando estas:
           operatoro   [nombro]   movo

     kie:
       operatoro - estas tio, kio farendas, kiel  d  por forvi�i
       [nombro]  - estas opcia nombro por ripeti la movon
       movo      - movas sur la teksto por operacii, kiel ekzemple  w (vorto),
                   $ (�is fino de linio), ktp.

  6. Por movi�i al la komenco de la linio, uzu nul:  0

  7. Por malfari anta�ajn agojn, tajpu:               u (minuskla u)
     Por malfari �iujn �an�ojn sur la linio, tajpu:   U (majuskla U)
     Por refari la malfarojn, tajpu:                  CTRL-R


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                         Leciono 3.1 LA KOMANDO DE METO


    ** Tajpu  p  por meti tekston forvi�itan anta�e post la kursoro. **

  1. Movu la kursoron �e la unua ---> suba linio.

  2. Tajpu  dd  por forvi�i la linion kaj konservi �in ene de re�istro de Vim.

  3. Movu la kursoron �e la linio c), SUPER kie la forvi�ita linio devus esti.

  4. Tajpu  p  por meti la linion sub la kursoron.

  5. Ripetu la pa�ojn 2 �is 4 por meti �iujn liniojn en la �usta ordo.

---> d) �u anka� vi povas lerni?
---> b) Violoj estas bluaj,
---> c) Inteligenteco lerneblas,
---> a) Rozoj estas ru�aj,


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                     Leciono 3.2 LA KOMANDO DE ANSTATA�IGO


       ** Tajpu  rx  por anstata�igi la signon �e la kursoro per  x . **


  1. Movu la kursoron �e la unua suba linio markita per --->.

  2. Movu la kursoron �is la unua eraro.

  3. Tajpu  r  kaj la signon, kiu devus esti tie.

  4. Ripetu pa�ojn 2 kaj 3 �is kiam la unua linio egalas la duan.

---> Kiem tiu lanio estis tajpita, iu pramis la na�uftajn klovojn!
---> Kiam tiu linio estis tajpita, iu premis la ne�ustajn klavojn!

  5. Nun movi�u al la leciono 3.3.

RIMARKO: Memoru, ke vi devus lerni per uzo, kaj ne per memorado.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                       Leciono 3.3 LA OPERATORO DE �AN�O


              ** Por �an�i �is la fino de la vorto, tajpu  ce . **

  1. Movu la kursoron �e la unua suba linio markita per --->.

  2. Metu la kursoron sur la  d  en  lduzw

  3. Tajpu  ce  kaj la �ustan vorton (en tiu �i kazo, tajpu inio ).

  4. Premu <ESK> kaj movi�u al la sekvanta signo, kiu bezonas �an�on.

  5. Ripetu la pa�ojn 3 kaj 4 �is kiam la unua frazo egalas la duan.

---> Tiu lduzw havas kelkajn vortojn, kiii bezas �an�on per la �an�ooto.
---> Tiu linio havas kelkajn vortojn, kiuj bezonas �an�on per la �an�operatoro.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                         Leciono 3.4 PLIAJ �AN�OJ PER c


       ** La operatoro de �an�o uzeblas kun la sama movo kiel forvi�o. **

  1. La operatoro de �an�o funkcias sammaniere kiel forvi�o. La formato estas:

       c    [nombro]   movo

  2. La movoj estas samaj, kiel ekzemple   w (vorto) kaj $ (fino de linio).

  3. Movi�u �e la unua suba linio markita per --->.

  4. Movu la kursoron al la unua eraro.

  5. Tajpu  c$  kaj tajpu la reston de la linio kiel la dua kaj premu <ESK>.

---> La fino de �i tiu linio bezonas helpon por igi �in same kiel la dua.
---> La fino de �i tiu linio bezonas korektojn per uzo de la komando  c$

RIMARKO:  Vi povas uzi la klavon Retropa�o por korekti erarojn dum vi tajpas.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 3 RESUMO


  1. Por remeti tekston, kiun vi �us forvi�is, tajpu  p. Tio metas la
     forvi�itan tekston POST la kursoro (se linio estis forvi�ita, �i
     iros en la linion sub la kursoro).

  2. Por anstata�igi la signon sub la kursoro, tajpu  r  kaj tiam la signon
     kion vi deziras havi tie.

  3. La operatoro de �an�o ebligas al vi �an�i ekde la kursoro, �is kie
     la movo iras.  Ekz. tajpu  ce  por �an�i ekde la kursoro �is la fino
     de la vorto,  c$  por �an�i �is la fino de la linio.

  4. La formato de �an�o estas:

         c    [nombro]   movo

Nun da�rigu al la sekvanta leciono.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
              Leciono 4.1: POZICIO DE KURSORO KAJ STATO DE DOSIERO


  ** Tajpu CTRL-G por montri vian pozicion en la dosiero kaj la dosierstaton.
     Tajpu  G  por movi�i al linio en la dosiero. **

  RIMARKO: Legu la tutan lecionon anta� ol plenumi iun pa�on ajn!!

  1. Premu la klavon Ctrl kaj premu  g . Oni nomas tion CTRL-G.
     Mesa�o aperos �e la suba parto de la pa�o kun la dosiernomo kaj la
     pozicio en la dosiero. Memoru la numeron de la linio por pa�o 3.

  RIMARKO: Vi eble vidas la pozicion de la kursoro �e la suba dekstra
           angulo de la ekrano. Tio okazas kiam la agordo 'ruler' estas
           �altita (vidu  :help 'ruler')

  2. Premu  G  por movi�i �e la subo de la dosiero.
     Tajpu gg  por movi�i �e la komenco de la dosiero.

  3. Tajpu la numeron de la linio kie vi estis kaj poste G .  Tio removos
     vin al la linio, kie vi estis kiam vi unue premis CTRL-G.

  4. Se vi sentas vin komforta, plenumu pa�ojn 1 �is 3.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                        Leciono 4.2 LA KOMANDO DE SER�O


             ** Tajpu  /  kaj poste frazon por ser�i la frazon. **

  1. En normala re�imo, tajpu la  /  signon.  Rimarku, ke �i kaj la kursoro
     aperas �e la suba parto de la ekrano kiel por la  :  komando.

  2. Nun tajpu 'errarro' <Enenklavo>.
     Tio estas la vorto, kion vi volas ser�i.

  3. Por ser�i la saman frazon denove, simple tajpu  n .
     Por ser�i la saman frazon denove en la retrodirekto, tajpu  N .

  4. Por ser�i frazon en la retrodirekto, uzu  ?  anstata�  / .

  5. Por reiri tien, el kie vi venis, premu  CTRL-O (Premu Ctrl kaj o
     literon o).  Ripetu por pli retroiri.  CTRL-I iras anta�en.

---> "errarro" ne estas maniero por literumi eraro; errarro estas eraro.

RIMARKO: Kiam la ser�o atingas la finon de la dosiero, �i da�ras �e la
         komenco, krom se la agordo 'wrapscan' estas mal�altita.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                     Leciono 4.3 SER�O DE KONGRUAJ KRAMPOJ


                 ** Tajpu  %  por trovi kongruan ), ] a�  } **

  1. Poziciu la kursoron sur iun (, [ a� { en la linio markita per --->.

  2. Nun tajpu la  %  signon.

  3. La kursoro movi�as al la kongrua krampo.

  4. Tajpu  %  por movi la kursoron al la alia kongrua krampo.

  5. Movu la kursoron al la alia (, ), [, ], {, } kaj observu tion,
     kion  %  faras.

---> �i tiu ( estas testa linio kun (-oj, [-oj, ]-oj kaj {-oj, }-oj en �i. ))


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                     Leciono 4.4 LA KOMANDO DE ANSTATA�IGO


     ** Tajpu  :s/malnova/nova/g  por anstata�igi 'nova' per 'malnova'. **

  1. Movu la kursoron al la suba linio markita per --->.

  2. Tajpu  :s/laa/la <Enenklavo> .  Rimarku, ke la komando �an�as nur la
     unuan okaza�on de "laa" en la linio.

  3. Nun tajpu  :s/laa/la/g .  Aldono de  g  opcio signifas mallokan
     anstata�igon en la linio. �i �an�as �iujn okaza�ojn de "laa" en la
     linio.

---> laa plej bona tempo por vidi florojn estas en laa printempo.

  4. Por �an�i �iujn okaza�ojn de iu �ena signo inter du linioj,
     tajpu    :#,#s/malnova/nova/g   kie #,# estas la numeroj de linioj de la
                                     intervalo de la linioj kie la anstata�igo
                                     okazos.
     Tajpu    :%s/malnova/nova/g     por �an�i �iujn okaza�ojn en la tuta
                                     dosiero.
     Tajpu    :s/malnova/nova/gc     por trovi �iujn okaza�ojn en la tuta
                                     dosiero, kun invitilo �u anstata�igi
                                     a� ne.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 4 RESUMO

  1. CTRL-G  vidigas vian pozicion en la dosiero kaj la staton de la dosiero.
            G  movas la kursoron al la fino de la dosiero.
     numero G  movas la kursoron al numero de tiu linio.
           gg  movas la kursoron al la unua linio.

  2. Tajpo de  /  kaj frazon ser�as la frazon anta�en.
     Tajpo de  ?  kaj frazon ser�as la frazon malanta�en.
     Post ser�o, tajpu n por trovi la sekvantan okaza�on en la sama direkto a�
     N por ser�i en la mala direkto.
     CTRL-O movas vin al la anta�aj pozicioj, CTRL-I al la novaj pozicioj.

  3. Tajpo de  %  kiam la kursoro estas sur (,),[,],{ a� } movi�as al �ia
     kongruo.

  4. Por anstata�igi 'nova' en la unua 'malnova' en linio :s/malnova/nova
     Por anstata�igi 'nova' en �iuj 'malnova'-oj en linio :s/malnova/nova/g
     Por anstata�igi frazon inter du #-aj linioj          :#,#s/malnova/nova/g
     Por anstata�igi �iujn okaza�ojn en la dosiero        :%s/malnova/nova/g
     Por demandi konfirmon �iu-foje, aldonu 'c'           :%s/malnova/nova/gc


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                   Leciono 5.1 KIEL PLENUMI EKSTERAN KOMANDON


     ** Tajpu  :!  sekvata de ekstera komando por plenumi la komandon. **

  1. Tajpu la konatan komandon  :  por pozicii la kursoron �e la suba parto
     de la ekrano. Tio ebligas tajpadon de komando en komanda linio.

  2. Nun tajpu la  !  (krisigno) signon. Tio ebligas al vi plenumi iun
     eksteran �elan komandon ajn.

  3. Ekzemple, tajpu  ls  post ! kaj tajpu <Enenklavo>. Tio listigos la
     enhavon de la dosierujo, same kiel se vi estis en �ela invito.
     A� uzu  :!dir  se ls ne funkcias.

RIMARKO: Eblas plenumi iun eksteran komandon ajn tiamaniere, anka� kun
         argumentoj.

RIMARKO: �iuj  :  komandoj devas fini�i per tajpo de <Enenklavo>
         Ekde nun, ni ne plu mencios tion.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                    Leciono 5.2 PLI PRI KONSERVO DE DOSIERO


   ** Por konservi la faritajn �an�ojn en la teksto, tajpu  :w DOSIERNOMO. **

  1. Tajpu  !dir  a�  !ls  por akiri liston de via dosierujo.
     Vi jam scias, ke vi devas tajpi <Enenklavo> post tio.

  2. Elektu dosieron, kiu ankora� ne ekzistas, kiel ekzemple TESTO.

  3. Nun tajpu:   :w TESTO   (kie TESTO estas la elektita dosiernomo)

  4. Tio konservas la tutan dosieron (instruilon de Vim) kun la nomo TESTO.
     Por kontroli tion, tajpu   :!dir   a�   :!ls   denove por vidigi vian
     dosierujon.

RIMARKO: Se vi volus eliri el Vim kaj restartigi �in denove per  vim TESTO,
         la dosiero estus precize same kiel kopio de la instruilo kiam vi
         konservis �in.

  5. Nun forvi�u la dosieron tajpante (WINDOWS):    :!del TESTO
                                   a� (UNIKSO):     :!rm TESTO


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                    Leciono 5.3 APARTIGI KONSERVENDAN TESTON


    ** Por konservi parton de la dosiero, tajpu   v  movo  :w DOSIERNOMO **

  1. Movu la kursoron al tiu linio.

  2. Premu  v  kaj movu la kursoron al la kvina suba ero.  Rimarku, ke la
     teksto emfazi�as.

  3. Premu la  :  signon.  �e la fino de la ekrano  :'<,'>  aperos.

  4. Tajpu  w TESTO  , kie TESTO estas dosiernomo, kiu ankora� ne ekzistas.
     Kontrolu, ke vi vidas  :'<,'>w TESTO  anta� ol premi <Enenklavo>.

  5. Vim konservos la apartigitajn liniojn al la dosiero TESTO.  Uzu  :dir
     a�  :!ls  por vidigi �in.  Ne forvi�u �in.  Ni uzos �in en la sekvanta
     leciono.

RIMARKO: Premo de  v  komencas Viduman apartigon.  Vi povas movi la kursoron
         por pligrandigi a� malpligrandigi la apartigon. Tiam vi povas uzi
         operatoron por plenumi ion kun la teksto.  Ekzemple,  d  forvi�as
         la tekston.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                   Leciono 5.4 AKIRI KAJ KUNFANDI DOSIEROJN


         ** Por enmeti la enhavon de dosiero, tajpu  :r DOSIERNOMON **

  1. Movu la kursoron tuj super �i tiu linio.

RIMARKO: Post plenumo de pa�o 2, vi vidos tekston el la leciono 5.3.  Tiam
         movi�u SUBEN por vidi tiun lecionon denove.

  2. Nun akiru vian dosieron TESTO uzante la komandon   :r TESTO   kie TESTO
     estas la nomo de la dosiero, kiun vi uzis.
     La dosiero, kion vi akiras, estas metita sub la linio de la kursoro.

  3. Por kontroli, �u la dosiero akiri�is, retromovu la kursoron kaj rimarku,
     ke estas nun du kopioj de la leciono 5.3, la originala kaj la versio mem
     de la dosiero.

RIMARKO: Vi nun povas legi la eliron de ekstera komando. Ekzemple,
        :r !ls  legas la eliron de la komando ls kaj metas �in sub la
        kursoron.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 5 RESUMO


  1.  :!komando  plenumas eksteran komandon.

      Iuj utilaj ekzemploj estas:
        (WINDOWS)          (UNIKSO)
         :!dir              :!ls            - listigas dosierujon
         :!del DOSIERNOMO   :!rm DOSIERNOMO - forvi�as la dosieron DOSIERNOMO

  2.  :w DOSIERNOMO  konservas la nunan dosieron de Vim al disko kun la
      nomo DOSIERNOMO.

  3.  v  movo  :w DOSIERNOMO  konservas la Viduman apartigon de linioj en
      dosiero DOSIERNOMO.

  4. :r DOSIERNOMO  akiras la dosieron DOSIERNOMO el la disko kaj metas
     �in sub la pozicion de la kursoro.

  5. :r !dir  legas la eligon de la komando dir kaj metas �in sub la
     pozicion de la kursoro.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                       Leciono 6.1 LA KOMANDO DE MALFERMO


  ** Tajpu o por malfermi linion sub la kursoro kaj eniri Enmetan re�imon. **

  1. Movu la kursoron al la suba linio markita per --->.

  2. Tajpu la minusklan literon  o  por malfermi linion SUB la kursoro kaj
     eniri la Enmetan re�imon.

  3. Nun tajpu tekston kaj premu <ESK> por eliri el la Enmeta re�imo.

---> Post tajpo de  o  la kursoro movi�as al la malfermata linio en
     Enmeta re�imo.

  4. Por malfermi linion SUPER la kursoro, nur tajpu majusklan  O  ,
     anstata� minusklan  o.  Provu tion per la suba linio.

---> Malfermu linion SUPER tiu tajpante O dum la kursoro estas sur tiu linio.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                      Leciono 6.2 LA KOMANDO DE POSTALDONO


                  ** Tajpu  a  por enmeti POST la kursoro. **

  1. Movu la kursoron �e la komenco de la linio markita per --->.

  2. Premu  e  �is kiam la kursoro estas �e la fino de  li.

  3. Tajpu  a  (minuskle) por aldoni tekston POST la kursoro.

  4. Kompletigu la vorton same kiel la linio sub �i.  Premu <ESK> por
     eliri el la Enmeta re�imo.

  5. Uzu  e  por movi�i al la sekvanta nekompleta vorto kaj ripetu
     pa�ojn 3 kaj 4.

---> �i tiu lin ebligos vin ekz vin postal tekston al linio.
---> �i tiu linio ebligos vin ekzerci vin postaldoni tekston al linio.

RIMARKO: �iu  a, i kaj A  iras al la sama Enmeta re�imo, la nura malsamo
         estas tie, kie la signoj estas enmetitaj.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                    Leciono 6.3 ALIA MANIERO POR ANSTATA�IGI


          ** Tajpu majusklan  R  por anstata�igi pli ol unu signo. **

  1. Movu la kursoron al la unua suba linio markita per --->.  Movu la
     kursoron al la komenco de la unua  xxx .

  2. Nun premu  R  kaj tajpu la nombron sub �i en la dua linio, por ke �i
     anstata�igu la xxx .

  3. Premu <ESK> por foriri el la Anstata�iga re�imo. Rimarku, ke la cetera
     parto de la linio restas ne�an�ata.

  4. Ripetu la pa�ojn por anstata�igi la restantajn xxx.

---> Aldono de 123 al xxx donas al vi xxx.
---> Aldono de 123 al 456 donas al vi 579.

RIMARKO: Anstata�iga re�imo estas same kiel Enmeta re�imo, sed �iu signo
         tajpita forvi�as ekzistan signon.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                      Leciono 6.4 KOPII KAJ ALGLUI TEKSTON


     ** Uzu la  y  operatoron por kopii tekston, kaj  p  por alglui �in **


  1. Iru al la linio markita per ---> sube kaj poziciu la kursoron post "a)".

  2. Komencu la Viduman re�imon per  v  kaj movu la kursoron tuj anta� "unua".

  3. Tajpu  y  por kopii la emfazitan tekston.

  4. Movu la kursoron �e la fino de la linio:  j$

  5. Tajpu  p  por alglui la tekston.  Tiam tajpu:  a dua <ESK> .

  6. Uzu Viduman re�imon por apartigi " ero.", kopiu �in per  y , movi�u
     �e la fino de la sekvanta linio per  j$  kaj algluu la tekston tie
     per  p .

---> a) tio estas la unua ero.
     b)

RIMARKO: vi povas anka� uzi  y  kiel operatoro;  yw  kopias unu vorton.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                           Leciono 6.5 AGORDI OPCION


         ** Agordu opcion por ke ser�o a� anstata�igo ignoru usklecon **

  1. Ser�u 'ignori' per tajpo de /ignori <Enenklavo>
     Ripetu plurfoje premante  n .

  2. �altu la opcion 'ic' (ignori usklecon) per:   :set ic

  3. Nun ser�u 'ignori' denove premante  n
     Rimarku, ke Ignori kaj IGNORI estas nun troveblas.

  4. �altu la opciojn 'hlsearch' kaj 'incsearch':   :set hls is

  5. Nun retajpu la ser�an komandon kaj vidu kio okazas:  /ignore <Enenklavo>

  6. Por mal�alti ignoron de uskleco:  :set noic

RIMARKO: Por forigi emfazon de kongruo, tajpu:   :nohlsearch
RIMARKO: Se vi deziras ignori usklecon por nur unu ser�a komando, uzu  \c
         en la frazo:  /ignore\c  <Enenklavo>


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 6 RESUMO

  1. Tajpu  o  por malfermi linion SUB la kursoro kaj eki en Enmeta re�imo.
  1. Tajpu  O  por malfermi linion SUPER la kursoro.

  2. Tajpu  a  por enmeti tekston POST la kursoro.
     Tajpu  A  por enmeti tekston post la fino de la linio.

  3. La  e  komando movas la kursoron al la fino de vorto.

  4. la  y  operatoro kopias tekston,  p  algluas �in.

  5. Tajpo de majuskla  R  eniras la Anstata�igan re�imon �is kiam
     <ESK> estas premita.

  6. Tajpo de ":set xxx" �altas la opcion "xxx".  Iuj opcioj estas:
        'ic' 'ignorecase'     ignori usklecon dum ser�o
        'is' 'incsearch'      montru partan kongruon dum ser�o
        'hls' 'hlsearch'      emfazas �iujn kongruajn frazojn
     Vi povas uzi a� la longan, a� la mallongan nomon de opcio.

  7. Anta�aldonu "no" por mal�alti la opcion:  :set noic


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                            Leciono 7.1 AKIRI HELPON


                          ** Uzu la helpan sistemon **

  Vim havas ampleksan helpan sistemon. Por komenci�i, provu unu el la tiuj
  tri:
        - premu la klavon <HELPO> (se vi havas �in)
        - premu la klavon <F1> (se vi havas �in)
        - tajpu   :help <Enenklavo>

  Legu la tekston en la helpfenestro por trovi kiel helpo funkcias.
  Tajpu  CTRL-W CTRL-W      por salti de unu fenestro al la alia.
  Tajpu    :q <Enenklavo>   por fermi la helpan fenestron.

  Vi povas trovi helpon pri io ajn aldonante argumenton al la komando
  ":help".  Provu tiujn (ne forgesu premi <Enenklavo>):

        :help w
        :help c_CTRL-D
        :help insert-index
        :help user-manual


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                       Leciono 7.2 KREI STARTAN SKRIPTON


                         ** Ebligu kapablojn de Vim **

  Vim havas multe pli da kapabloj ol Vi, sed la plej multaj estas defa�lte
  mal�altitaj.  Por ekuzi la kapablojn, vi devas krei dosieron "vimrc".

  1. Ekredaktu la dosieron "vimrc".  Tio dependas de via sistemo:
      :e ~/.vimrc          por Unikso
      :e $VIM/_vimrc       por Windows

  2. Nun legu la enhavon de la ekzempla "vimrc"
      :r $VIMRUNTIME/vimrc_example.vim

  3. Konservu la dosieron per:
      :w

  La sekvantan fojon, kiam vi lan�as Vim, �i uzos sintaksan emfazon.
  Vi povas aldoni �iujn viajn preferatajn agordojn al tiu dosiero "vimrc".
  Por pli da informoj, tajpu  :help vimrc-intro


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                             Leciono 7.3 KOMPLETIGO


             ** Kompletigo de komanda linio per CTRL-D kaj <TAB> **

  1. Certigu ke Vim estas en kongrua re�imo:  :set nocp

  2. Rigardu tiujn dosierojn, kiuj ekzistas en la dosierujo:  :!ls  a�  :!dir

  3. Tajpu la komencon de komando:  :e

  4. Premu  CTRL-D  kaj Vim montros liston de komandoj, kiuj komencas per "e".

  5. Premu d<TAB>  kaj Vim kompletigos la nomon de la komando al ":edit".

  6. Nun aldonu spaceton kaj la komencon de ekzistanta nomo:  :edit DOSI

  7. Premu <TAB>.  Vim kompletigos la nomon (se �i estas unika)

RIMARKO: Kompletigo funkcias por multaj komandoj. Nur provu premi CTRL-D kaj
         <TAB>.  Estas aparte utila por  :help .

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
                                Leciono 7 RESUMO


  1. Tajpu  :help  a� premu <F1> a� <Helpo>  por malfermi helpan fenestron.

  2. Tajpu  :help kmd  por trovi helpon pri  kmd.

  3. Tajpu  CTRL-W CTRL-W  por salti al alia fenestro.

  4. Tajpu  :q  to fermi la helpan fenestron.

  5. Kreu komencan skripton vimrc por konservi viajn agordojn.

  6. Kiam vi tajpas  :  komandon, premu CTRL-D por vidi �iujn kompleteblojn.
     Premu <TAB> por uzi unu kompletigon.


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

  Tio konkludas la instruilon de Vim.  �i celis doni mallongan superrigardon
  de la redaktilo Vim, nur tion kio sufi�as por ebligi al vi facilan uzon de
  la redaktilo. Estas nepre nekompleta, �ar Vim havas multajn multajn pliajn
  komandojn. Legu la manlibron: ":help user-manual".

  Tiu instruilo estis verkita de Michael C. Pierce kaj Robert K. Ware,
  el la Koloradia Lernejo de Minejoj (Colorado School of Mines) uzante
  ideojn provizitajn de Charles Smith el la Stata Universitato de Koloradio
  (Colorado State University)

  Retpo�to: bware@mines.colorado.edu.

  Modifita por Vim de Bram Moolenaar.

  Esperantigita fare de Dominique Pell�, 2008-04-01
  Retpo�to: dominique.pelle@gmail.com
  Lasta �an�o: 2018-12-02

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~