diff options
Diffstat (limited to '')
| -rw-r--r-- | docs/manual/dso.html.tr.utf8 | 329 |
1 files changed, 329 insertions, 0 deletions
diff --git a/docs/manual/dso.html.tr.utf8 b/docs/manual/dso.html.tr.utf8 new file mode 100644 index 0000000..941c94b --- /dev/null +++ b/docs/manual/dso.html.tr.utf8 @@ -0,0 +1,329 @@ +<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?> +<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd"> +<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" lang="tr" xml:lang="tr"><head> +<meta content="text/html; charset=UTF-8" http-equiv="Content-Type" /> +<!-- + XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX + This file is generated from xml source: DO NOT EDIT + XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX + --> +<title>Devingen Paylaşımlı Nesne Desteği - Apache HTTP Sunucusu Sürüm 2.4</title> +<link href="./style/css/manual.css" rel="stylesheet" media="all" type="text/css" title="Main stylesheet" /> +<link href="./style/css/manual-loose-100pc.css" rel="alternate stylesheet" media="all" type="text/css" title="No Sidebar - Default font size" /> +<link href="./style/css/manual-print.css" rel="stylesheet" media="print" type="text/css" /><link rel="stylesheet" type="text/css" href="./style/css/prettify.css" /> +<script src="./style/scripts/prettify.min.js" type="text/javascript"> +</script> + +<link href="./images/favicon.ico" rel="shortcut icon" /></head> +<body id="manual-page"><div id="page-header"> +<p class="menu"><a href="./mod/">Modüller</a> | <a href="./mod/directives.html">Yönergeler</a> | <a href="http://wiki.apache.org/httpd/FAQ">SSS</a> | <a href="./glossary.html">Terimler</a> | <a href="./sitemap.html">Site Haritası</a></p> +<p class="apache">Apache HTTP Sunucusu Sürüm 2.4</p> +<img alt="" src="./images/feather.png" /></div> +<div class="up"><a href="./"><img title="<-" alt="<-" src="./images/left.gif" /></a></div> +<div id="path"> +<a href="http://www.apache.org/">Apache</a> > <a href="http://httpd.apache.org/">HTTP Sunucusu</a> > <a href="http://httpd.apache.org/docs/">Belgeleme</a> > <a href="./">Sürüm 2.4</a></div><div id="page-content"><div id="preamble"><h1>Devingen Paylaşımlı Nesne Desteği</h1> +<div class="toplang"> +<p><span>Mevcut Diller: </span><a href="./en/dso.html" hreflang="en" rel="alternate" title="English"> en </a> | +<a href="./fr/dso.html" hreflang="fr" rel="alternate" title="Français"> fr </a> | +<a href="./ja/dso.html" hreflang="ja" rel="alternate" title="Japanese"> ja </a> | +<a href="./ko/dso.html" hreflang="ko" rel="alternate" title="Korean"> ko </a> | +<a href="./tr/dso.html" title="Türkçe"> tr </a></p> +</div> + + <p>Apache HTTP Sunucusu modüler bir program olup, yönetici sadece bir + grup modül seçerek sunucuya işlevsellik ekleyebilir. Modüller, Devingen + Paylaşımlı Nesneler (DSO - Dynamic Shared Object) halinde + <code class="program"><a href="./programs/httpd.html">httpd</a></code> programından ayrı olarak derlenir. DSO modülleri + sunucunun derlenmesi sırasında derlenebileceği gibi ayrı olarak derlenip + daha sonra Apache Eklenti Aracı (Apache Extension Tool) + <code class="program"><a href="./programs/apxs.html">apxs</a></code> programı kullanılarak da sunucuya eklenebilir.</p> + + <p>Bu belgede DSO modüllerinin kullanımının yanında teorisine de + değinilecektir.</p> + </div> +<div id="quickview"><a href="https://www.apache.org/foundation/contributing.html" class="badge"><img src="https://www.apache.org/images/SupportApache-small.png" alt="Support Apache!" /></a><ul id="toc"><li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#implementation">Gerçeklenim</a></li> +<li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#usage">Kullanım Özeti</a></li> +<li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#background">Artalan Bilgisi</a></li> +<li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#advantages">Getiriler ve Götürüler</a></li> +</ul><h3>Ayrıca bakınız:</h3><ul class="seealso"><li><a href="#comments_section">Yorumlar</a></li></ul></div> +<div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div> +<div class="section"> +<h2><a name="implementation" id="implementation">Gerçeklenim</a></h2> + +<table class="related"><tr><th>İlgili Modüller</th><th>İlgili Yönergeler</th></tr><tr><td><ul><li><code class="module"><a href="./mod/mod_so.html">mod_so</a></code></li></ul></td><td><ul><li><code class="directive"><a href="./mod/mod_so.html#loadmodule">LoadModule</a></code></li></ul></td></tr></table> + + <p>Apache httpd modüllerini yüklemek için DSO desteği, Apache httpd + çekirdeğine durağan olarak ilintilenerek derlenmiş olan + <code class="module"><a href="./mod/mod_so.html">mod_so</a></code> adında bir modül tarafından sağlanır. + <code class="module"><a href="./mod/core.html">core</a></code> modülünden başka, bir DSO modülü olamayan tek modül + <code class="module"><a href="./mod/mod_so.html">mod_so</a></code> modülüdür. Apache ile dağıtılan hemen hemen tüm + diğer Apache modülleri bir DSO modülüne yerleştirilebilir. Derlenmiş + modüller <code>mod_filanca.so</code> biçeminde birer DSO ismi alırlar ve + her biri istenirse <code>httpd.conf</code> dosyasında + <code class="module"><a href="./mod/mod_so.html">mod_so</a></code> modülünün <code class="directive"><a href="./mod/mod_so.html#loadmodule">LoadModule</a></code> yönergesiyle belirtilerek sunucu başlatılırken + veya yeniden başlatılırken sunucuya yüklenebilir.</p> + + <p><a href="install.html">Kurulum belgesinde</a> açıklandığı gibi, her DSO + modülü <code class="program"><a href="./programs/configure.html">configure</a></code> programının + <code>--enable-mods-static</code> seçeneği ile devredışı bırakılabilir.</p> + + <p>Apache httpd modülleri için (özellikle üçüncü parti modüller için) DSO + dosyası üretimini kolaylaştırmak amacıyla <code class="program"><a href="./programs/apxs.html">apxs</a></code> + (<dfn>APache eXtenSion</dfn>) adında yeni bir destek programı + kullanılmaktadır. Bu program Apache httpd modüllerini Apache httpd kaynak + ağacından ayrı olarak derlemek için kullanılabilir. Fikir basittir: Apache + HTTP Sunucusu derlenirken DSO dosyalarını derlemek için platforma bağımlı + derleyici ve ilintileyici seçenekleri <code class="program"><a href="./programs/apxs.html">apxs</a></code> + programının içine konur ve <code>make install</code> ile kurulum sırasında + Apache httpd C başlık dosyaları da kurulur. Böylece + kullanıcı Apache httpd dağıtımının kaynak ağacına ihtiyaç duymadan ve + platforma bağımlı derleyici ve ilintileyici seçeneklerini bilmek zorunda + kalmadan istediği Apache httpd modülünü <code class="program"><a href="./programs/apxs.html">apxs</a></code> + programını kullanarak derleyebilir.</p> +</div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div> +<div class="section"> +<h2><a name="usage" id="usage">Kullanım Özeti</a></h2> + + <p>Apache HTTP Sunucusu 2.x’in DSO özelliklerine bir giriş olarak burada + kısaca bir bilgi vermekle yetinilecektir:</p> + + <ol> + <li><p>Kaynak dosyası <code>mod_filanca.c</code> dosyasında dağıtılan bir + <em>özgün</em> Apache htpd modülünü <code>mod_filanca.so</code> isminde + bir DSO modülü olarak derlemek ve kurmak için şöyle yapılır:</p> + +<div class="example"><p><code> + $ ./configure --prefix=/kurulum/yeri --enable-filanca<br /> + $ make install +</code></p></div> + </li> + + <li><p>Apache HTTP Sunucusunu tüm modüller etkin olarak + derleyebilirsiniz. Fakat sunucunun başlatılması sırasında sadece temel + modüller yüklenir. Daha sonra <code>httpd.conf</code> içindeki + <code class="directive"><a href="./mod/mod_so.html#loadmodule">LoadModule</a></code> yönergelerini etkin + veya etkisiz hale getirerek yüklenecek modülleri + değiştirebilirsiniz.</p> + +<div class="example"><p><code> +$ ./configure --enable-mods-shared=all<br /> +$ make install +</code></p></div> + </li> + + <li><p>Bazı modüller sadece geliştiriciler içindir ve bunlar tüm + modüllerin derlenmesini (<em>all</em>) seçseniz bile derlenmeyecektir. + Geliştirici modülleri dehil tüm modülleri derlemek isterseniz + <em>reallyall</em> kullanınız. Ek olarak, derlenmiş modüller için + kullanılan <code class="directive"><a href="./mod/mod_so.html#loadmodule">LoadModule</a></code> + yönergelerinin tamamını <code>--enable-load-all-modules</code> derleme + seçeneği ile etkin kılabilirsiniz.</p> + +<div class="example"><p><code> +$ ./configure --enable-mods-shared=reallyall --enable-load-all-modules<br /> +$ make install +</code></p></div> + </li> + + <li><p>Kaynak dosyası <code>mod_filanca.c</code> dosyasında dağıtılan bir + <em>üçüncü parti</em> Apache httpd modülü <code>mod_filanca.so</code> + isminde bir DSO modülü olarak Apache httpd kaynak ağacının dışında + <code class="program"><a href="./programs/apxs.html">apxs</a></code> kullanarak derlemek ve kurmak için şöyle + yapılır:</p> + +<div class="example"><p><code> +$ cd /bir/kurulum/yeri<br /> +$ apxs -c mod_filanca.c<br /> +$ apxs -aci filanca mod_filanca.la +</code></p></div> + </li> + </ol> + + <p>Tüm durumlarda derlenen paylaşımlı modülü Apache httpd’nin etkin + kılabilmesi için <code>httpd.conf</code> dosyasında o modül için bir + <code class="directive"><a href="./mod/mod_so.html#loadmodule">LoadModule</a></code> yönergesi + bulunmalıdır.</p> + + <p>Ayrıntılı bilgi için <a href="programs/apxs.html">apxs belgelerine</a> + bakınız.</p> +</div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div> +<div class="section"> +<h2><a name="background" id="background">Artalan Bilgisi</a></h2> + + <p>Günümüzün Unix türevlerinde var olan bir mekanizma sayesinde + çalıştırılabilir bir programın adres uzayına çalışma anında yüklenmek + veya ilintilenmek üzere <em>Devingen Paylaşımlı Nesneler</em> (DSO - + Dynamic Shared Object) adı verilen, özel bir biçem kullanarak kodlanmış + program parçaları oluşturulabilir.</p> + + <p>Bu yükleme normalde iki yolla yapılabilir: Ya çalıştırılabilir + programın başlatılması sırasında yüklenen <code>ld.so</code> adlı bir + sistem programınının devingen olarak yüklenmesi ile ya da + çalıştırılabilir programın içinden Unix yükleyicisine programsal sistem + arayüzü sağlayan <code>dlopen()/dlsym()</code> sistem çağrılarının elle + yapılması suretiyle.</p> + + <p>İlk yöntemde kullanılan DSO’lara genelde <em>paylaşımlı + kütüphaneler</em> veya <em>DSO kütüphaneleri</em> adı verilir ve + bunların dosyaları <code>libfilanca.so</code> veya + <code>libfilanca.so.1.2</code> biçiminde isimlendirilir. Belli bir + sistem dizininde (normalde <code>/usr/lib</code>) bulunurlar ve derleme + sırasında ilintileyici komutuna <code>-lfilanca</code> şeklinde + belirtilerek çalıştırılabilir programla ilintilenirler. Doğrudan + çalıştırılabilir koda eklenen bu kodlar Unix yükleyicisinin programın + başlatılması sırasında kütüphaneyi <code>/usr/lib</code> altında + <code>libfilanca.so</code> adıyla bulabilmesini sağlar. Kütüphanelerin + aranacağı yerler ya <code>-R</code> gibi bir ilintileyici seçeneği ile + koda eklenir ya da arama yolları <code>LD_LIBRARY_PATH</code> ortam + değişkeni aracılığıyla yapılandırılır. Böylece çalıştırılabilir + programda henüz çözümlenmemiş simgeler DSO içinde bulunarak + çözümlenebilir.</p> + + <p>Çalıştırılabilir program içindeki simgelere normalde DSO içinden + atıfta bulunulmaz (genel kod kütüphanesinin başka programlarca da + kullanılması nedeniyle). Bu bakımdan DSO tarafında böyle bir çözümleme + yapılmaz. Çalıştırılabilir program da DSO’daki simgeleri kendisi + çözümlemeye uğraşmaz, bu işlemlerden tamamen Unix yükleyicisi + (<code>ld.so</code>) sorumludur. (Aslında, <code>ld.so</code>’yu + çağıracak kod, her çalıştırılabilir programın içine ilintilenmiş + (durağan değil) başlatma kodunun bir parçasıdır.) Programlar tarafından + ortaklaşa kullanılan kütüphanelerin devingen olarak yüklenmesinin sebebi + basittir: Kütüphane kodu <code>libc.so</code> gibi bir sistem + kütüphanesine bir kere kaydedilip disk alanından yer kazanılmış + olur.</p> + + <p>İkinci yöntemde kullanılan DSO’lara yine <em>paylaşımlı + kütüphaneler</em> veya <em>DSO kütüphaneleri</em> adı verilir fakat + bunların dosyaları geçerli kabule göre <code>filanca.so</code> gibi + isimlendirilse de genelde keyfi olarak seçilen bir dosya uzantısı + kullanılarak isimlendirilirler. Bu dosyalar genellikle programa özel bir + dizinde dururlar ve bu dosyaları kullanacak olan çalıştırılabilir + programla aralarında özdevimli olarak bağ kurulmamıştır. Bunun yerine, + çalıştırılabilir program DSO’yu çalışma anında <code>dlopen()</code> + sayesinde kendi adres uzayına ekler. Çalıştırılabilir program için + DSO’daki simgeler bu sırada çözümlenmez. Özdevimli olarak devreye + giren Unix yükleyicisi, (varsa) artakalan simgeleri, çalıştırılabilir + ihraç edilen simge kümelerini (ve özellikle her yerde hazır ve nazır + <code>libc.so</code> içindeki tüm simgeleri) kullanarak çözümler. Bu + yolla DSO, çalıştırılabilir programın simge kümesi bilgilerini sanki + kendisine baştan durağan olarak ilintilenmiş gibi ulaşabilir.</p> + + <p>Son olarak, DSO’nun programlama arayüzünün getirilerinden yararlanmak + amacıyla çalıştırılabilir program, daha sonra dağıtım tabloları vb. + yerlerde kullanmak üzere <code>dlsym()</code> üzerinden DSO’daki belli + simgeleri çözümlemek zorundadır. Başka bir deyişle: Çalıştırılabilir + program ihtiyaç duyduğu her simgeyi kullanmak için kendisi çözümleme + yapmak zorundadır. Böyle bir mekanizmanın getirisi, programın isteğe + bağlı parçalarının gerekli olana kadar yüklenmemesidir (böylece daha az + bellek alanı kullanılır). Gerektiği zaman programın işlevselliğini + arttırmak amacıyla bu parçalar devingen olarak programa + yüklenebilir.</p> + + <p>DSO mekanizmasının bu basit gibi görünen işleyişinde zorluk içeren bir + adım şudur (başkaları da olabilir): Bir programın işlevselliğini + genişletmek için DSO kullanılırken (ikinci yöntem) çalıştırılabilir + programdan DSO için simgelerin çözümlenmesi. Zorluğun sebebi, + "tersine çözümleme" yapılmasıdır; çalıştırılabilir programın simge + kümesindeki DSO simgeleri kütüphane tasarımına aykırı bir şekilde + çözümlenir ve bu uygulama tüm platformlarda hazır olarak + desteklenmediği gibi standartlaşmış da değildir. Geçer uygulamada + çalıştırılabilir programın evrensel simgeleri çoğunlukla yeniden dışa + verilmez ve bu bakımdan bir DSO içinde kullanılmaları uygun değildir. + Esas sorun, çalıştırılabilir bir programın işlevselliğini çalışma + anında genişletmek için DSO kullanımı sırasında ilintileyicinin tüm + evrensel simgeleri dışa vermesini zorlamanın bir yolunu bulmaktır.</p> + + <p>Paylaşımlı kütüphane yaklaşımı bu bakımdan türünün tek örneğidir, + çünkü DSO mekanizması özellikle bunun için tasarlanmıştır, dolayısıyla + işletim sisteminin sağladığı hemen hemen tüm kütüphaneler için + kullanılabilir.</p> +</div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div> +<div class="section"> +<h2><a name="advantages" id="advantages">Getiriler ve Götürüler</a></h2> + + <p>Yukarıda bahsedilen DSO’ya dayalı özelliklerin getirileri + şunlardır:</p> + + <ul> + <li>Sunucu paketi çalışma anında daha esnektir çünkü, sunucuyu + oluşturan parçalar derleme sırasında <code class="program"><a href="./programs/configure.html">configure</a></code> + seçenekleriyle birleştirilmek yerine <code>httpd.conf</code> içinde + <code class="directive"><a href="./mod/mod_so.html#loadmodule">LoadModule</a></code> yönergeleri + sayesinde çalışma anında birleştirilebilmektedir. Bu yolla, örneğin + tek bir Apache kurulumuyla birbirinden farklı yapılandırmalara sahip + çok sayıda sunucu çalıştırmak mümkündür. (standart veya SSL sürümü; + basitleştirilmiş veya devingen sürümü [mod_perl, PHP3], vs.)</li> + + <li>Sunucu paketi kurulumdan sonra bile üçüncü parti modüllerle kolayca + genişletilebilir. Bu özellikle, bir Apache temel paketinin yanında + PHP, mod_perl, mod_security gibi ek paketler oluşturan paket + dağıtıcılarına büyük yarar sağlar.</li> + + <li>Yeni Apache httpd modülleri için daha kolay prototip + geliştirilebilir: Modül kaynak kodunu DSO/<code class="program"><a href="./programs/apxs.html">apxs</a></code> çifti + sayesinde Apache httpd kaynak ağacının dışında derleyip modülün yeni + bir sürümünü bir <code>apxs -i</code> komutunun ardından + <code>apachectl restart</code> yaparak çalışan bir Apache HTTP + Sunucusunda denemek daha kolay hale getirilmiştir.</li> + </ul> + + <p>DSO kullanımının götürüleri ise şunlardır:</p> + + <ul> + <li>İlk yüklemede %20 yavaşlama: Unix yükleyicisi simgeleri çözümlemek + zorunda olduğundan sunucu ilk başlatılırken yaklaşık %20 daha yavaş + faaliyete geçer.</li> + + <li>Çalışma sırasında % 5 yavaşlama: Konumdan bağımsız kodun (PIC - + Position Independent Code) göreli adresleme için karmaşık oyunlara + girmesi ve bunun mutlak adresleme kadar hızlı olmaması nedeniyle + sunucu bazı platformlarda çalışma anında yaklaşık %5 daha yavaş + çalışabilir.</li> + + <li>DSO'nun tüm modüller için uygun olmaması: DSO modülleri bazı + platformlarda diğer DSO temelli kütüphanelerle ilintilenemediğinden + (<code>ld -lfilanca</code>) DSO mekanizmasını tüm modül türleri için + kullanamazsınız (örneğin a.out temelli platformlar bu işlevselliği + ELF temelli platformlar kadar iyi sağlamaz). Başka bir deyişle, DSO + dosyaları olarak derlenmiş modüllerin kullanabileceği simgeler ya + Apache httpd temel kodunda vardır ya Apache httpd temel kodunun + kullandığı C kütüphanesinde (<code>libc</code>) ve diğer durağan ve + devingen kütüphanelerde vardır ya da konumdan bağımsız kodu içeren + durağan kütüphane arşivlerinde (<code>libfilanca.a</code>) + vardır. Diğer modülleri kullanmak için tek şansınız ya Apache httpd + çekirdeğinin modüle bir atıf içermesini sağlamak ya da modül kodunu + <code>dlopen()</code> vasıtasıyla yüklemektir.</li> + </ul> + +</div></div> +<div class="bottomlang"> +<p><span>Mevcut Diller: </span><a href="./en/dso.html" hreflang="en" rel="alternate" title="English"> en </a> | +<a href="./fr/dso.html" hreflang="fr" rel="alternate" title="Français"> fr </a> | +<a href="./ja/dso.html" hreflang="ja" rel="alternate" title="Japanese"> ja </a> | +<a href="./ko/dso.html" hreflang="ko" rel="alternate" title="Korean"> ko </a> | +<a href="./tr/dso.html" title="Türkçe"> tr </a></p> +</div><div class="top"><a href="#page-header"><img src="./images/up.gif" alt="top" /></a></div><div class="section"><h2><a id="comments_section" name="comments_section">Yorumlar</a></h2><div class="warning"><strong>Notice:</strong><br />This is not a Q&A section. Comments placed here should be pointed towards suggestions on improving the documentation or server, and may be removed by our moderators if they are either implemented or considered invalid/off-topic. Questions on how to manage the Apache HTTP Server should be directed at either our IRC channel, #httpd, on Libera.chat, or sent to our <a href="https://httpd.apache.org/lists.html">mailing lists</a>.</div> +<script type="text/javascript"><!--//--><![CDATA[//><!-- +var comments_shortname = 'httpd'; +var comments_identifier = 'http://httpd.apache.org/docs/2.4/dso.html'; +(function(w, d) { + if (w.location.hostname.toLowerCase() == "httpd.apache.org") { + d.write('<div id="comments_thread"><\/div>'); + var s = d.createElement('script'); + s.type = 'text/javascript'; + s.async = true; + s.src = 'https://comments.apache.org/show_comments.lua?site=' + comments_shortname + '&page=' + comments_identifier; + (d.getElementsByTagName('head')[0] || d.getElementsByTagName('body')[0]).appendChild(s); + } + else { + d.write('<div id="comments_thread">Comments are disabled for this page at the moment.<\/div>'); + } +})(window, document); +//--><!]]></script></div><div id="footer"> +<p class="apache">Copyright 2023 The Apache Software Foundation.<br /><a href="http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0">Apache License, Version 2.0</a> altında lisanslıdır.</p> +<p class="menu"><a href="./mod/">Modüller</a> | <a href="./mod/directives.html">Yönergeler</a> | <a href="http://wiki.apache.org/httpd/FAQ">SSS</a> | <a href="./glossary.html">Terimler</a> | <a href="./sitemap.html">Site Haritası</a></p></div><script type="text/javascript"><!--//--><![CDATA[//><!-- +if (typeof(prettyPrint) !== 'undefined') { + prettyPrint(); +} +//--><!]]></script> +</body></html>
\ No newline at end of file |